Prof. dr hab. Anna Grzywa

Katedra i Klinika Psychiatrii

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

ul. Głuska 1, 20‑349

Lublin

Cytaty z publikacji – źródło – Internet

„Dotychczas nie jest jasne, na czym polega kaprys natury, który łączy u tej samej osoby niedomogę w jednych czynnościach psychicznych z nadmiarowością w innych. Można zadać pytanie, jaki jest związek pomiędzy sawantami ,a genialnymi twórcami i artystami. Czy taki związek istnieje? Czy choroby psychiczne i genialna twórczość artystów wiążą się ze szczególną budową i funkcjonowaniem ich mózgów?

(..) Down opisał 10 przypadków osób z tak niezwykłymi zdolnościami (tzw. wyspy geniuszu). Jednym z tych pacjentów był chłopiec, który przeczytał 6‑tomowe dzieło historyczne i potrafił wyrecytować je dokładnie słowo po słowie, zupełnie nie rozumiejąc treści. Down nazwał to zjawisko „adhezją werbalną”. Ponadprzeciętne zdolności, określane jako wyspy geniuszu, zazwyczaj dotyczą pamięci, zdolności plastycznych, muzycznych, matematycznych, rzadziej technicznych. Zdolności te kontrastują z całością funkcjonowania umysłowego, zachowania i możliwości samodzielnej egzystencji (..)Zazwyczaj IQ tych osób mieści się w granicach 40‑70. Zespół 4‑6 razy częściej występuje u mężczyzn, jest wrodzony, albo nabyty w następstwie uszkodzenia mózgu. Zdolności sawantyczne mogą pojawić się nagle i równie nagle zaniknąć (Treffert 1988), ale mogą też trwać przez całe życie. Zespół sawanta występuje u około 10% osób autystycznych, 0,05‑0,14% osób z uszkodzeniem mózgu lub niedorozwojem umysłowym i 0,14% osób z niedorozwojem umysłowym (Saloviita 2000).

(..) Wyspy geniuszu

Sawantyczne zdolności posiadał „Rafael od kotów”, który miał szczególny talent do malowania kotów, dzięki czemu zyskał sławę w całej Europie w drugiej połowie XVIII w. Innym przykładem jest Ślepy Tom – żyjący w XIX w. niedorozwinięty, niewidomy Murzyn, który potrafił zagrać na pianinie ponad 7000 utworów, przy czym niektóre słyszał tylko raz w życiu. Komponował też własne melodie. Znał tylko około 100 słów, zachowywał się w sposób autystyczny. Był uważany za ósmy cud świata. Koncertował w Białym Domu i w wielu krajach. Kim Peak, którego historia stała się inspiracją dla powieści „Rain Man”, umiał na pamięć 7600 książek, znał numery autostrad w całych USA, także kody pocztowe i numery kierunkowe. Kiedy znał czyjąś datę urodzenia, potrafił powiedzieć, jaki to był dzień tygodnia, oraz jaki będzie dzień tygodnia, kiedy ta osoba skończy np. 65 lat. Rozpoznawał po kilku taktach wiele utworów muzycznych, podając także datę pierwszego wykonania tych utworów oraz datę urodzenia i śmierci ich kompozytorów. Jednocześnie nie radził sobie z podstawowymi sprawami bytowymi, był zdany na opiekę ojca. Badanie MRI wykazało u niego znaczne zmniejszenie móżdżku oraz brak ciała modzelowatego które łączy obie półkule mózgu. Cierpiał na zaburzenia rozwojowe, nie mógł chodzić bez pomocy, miał zaburzoną koordynację ruchów (prawdopodobnie w związku ze znacznie zmniejszonym rozmiarem móżdżku), nie potrafił zapiąć guzików, nie posiadał zdolności myślenia abstrakcyjnego (np. nie umiał wyjaśnić znaczenia przysłów). W odróżnieniu od innych sawantów z objawami autyzmu, Kim Peak był towarzyski, chętnie rozmawiał z ludźmi, nie wykazywał więc cech autyzmu. Zdolności sawantyczne mogą mieć różne pochodzenie. Hendrickson (1996) uważa, że w prawej półkuli mózgu zlokalizowane są ośrodki odpowiedzialne za funkcje zmysłów i selektywną uwagę. Już od urodzenia człowieka funkcjonują zmysły – słuch, wzrok, czucie, smak i węch. Lewa półkula rozwija się nieco później i decyduje o rozwoju mowy, abstrakcyjnym i logicznym myśleniu, ogólnie mówiąc, jest odpowiedzialna za rozwój intelektualny. W pewnym okresie naszego rozwoju dochodzi do integracji czynności obu półkul, czyli integracji zmysłów i myślenia. Istotną rolę odgrywa tu ciało modzelowate. Autyzm prawdopodobnie wiąże się z faktem niepełnej integracji funkcji prawej i lewej półkuli. Łączy się z tym przypuszczalnie fakt, że u osób autystycznych zainteresowania i aktywność są zazwyczaj ograniczone do jednej dziedziny. W takich przypadkach dochodzi do zaburzeń w przebiegu procesu przetwarzania informacji, który nazywany jest „słabą centralną koherencją”(..)

Tyle z publikacji, opinii naukowych w zobrazowaniu schorzenia zwanego AUTYZMEM.

GENIUSZ – wymowny , nieprzeciętny opis postaci osoby niezwykłej. CHORY  GENIUSZ… to już inne pojęcie. Tak bardzo chciałabym przyspieszyć czas  i doczekać dnia, który rozpali tą  iskrę nadziei w wielki płomień ,że już wkrótce mój Maleńki Kubuś będzie zdrowym, normalnym dzieckiem. Nie chcę Jego genialnych zdolności , chciałabym zwyczajnie normalności, chciałabym tak bardzo, aby mógł choć troszkę poczuć zapach dziecinnych dni, które mijają bezpowrotnie, trwają tak krótko. Chciałabym, żeby czytana przeze mnie bajka wzbudzała zainteresowanie, teraz – teraz Kubuś przerywa treść i koniecznie musi powtórzyć swoimi, tylko swoimi słowami, których nie rozumiem ,to co zapamiętał….niekiedy bajeczkę czterostronicową „ przerabiamy” dwie godziny…Chciałabym, aby to dziecko nie było narażone na kpiny ze strony swoich rówieśników, środowiska , aby jego komunikacja była tożsama z komunikacją zdrowych maluchów. Chciałabym, aby Kubuś mówił patrząc prosto w oczy …mówił z sensem. Chciałabym, aby odbierał bodźce z zewnątrz bez bólu , cierpienia, żeby nie bał się stworów ze swojego świata, których my nie widzimy. W Naszym środowisku jest taki jaki jest…KOCHAMY JEGO każdy gest, słówko, radość i bezzasadną złość…bo nasza wiedza pozwala te emocje doskonale zrozumieć. Poza naszym środowiskiem jest ten inny świat…często okrutny w słowie, spojrzeniu osób postronnych na zachowanie Iskierki. Kubuś cieszy się całym sobą, podskakuje jak sprężynka…..uwielbiam ten widok, JA TAK …inni z boku spoglądają z dziwnym zaciekawieniem , z ich oczu wydobywa się czytelne pytanie …co on wyprawia….

Kubuś i Jego przyszłość…to cel kolejnych dni , w którym toczy się dziwna, nierówna walka.

Mojego Motylka nie można nie kochać ….ma w sobie tyle uroku, spontanicznego ciepła, dobra…niewinności, szczerych, dziecinnych emocji. Wybiegam może zbyt mocno ze swoimi marzeniami, marzeniami o wygranej …o tej magicznej wstędze zwanej metą…o dniu, w którym pęknie ta szklana kula i

uwięziony mózg odblokuje się, uwolni z tego czegoś, co blokuje Jego poprawny rozwój.